Sociaal-emotionele ontwikkeling de belangrijkste fundering

Kinderen van tegenwoordig kennen meer emotionele problemen dan voorgaande generaties, dit is grotendeels door een toename aan prikkels. Kinderen tussen de 2,5-5 jaar beginnen met het ontwikkelen van gedachtes en gevoelens (positief of negatief) over zichzelf, ook wel zelfvertrouwen genoemd. In de kinderjaren van 5 tot 12 jaar ontwikkelen kinderen een meer uitgebreide zelfbeeld, waarbij ook de realisatie komt dat succes of falen afhankelijk is van zijn/haar eigen acties. 

Een kind ervaart mede door zijn/haar constante ontwikkeling de meeste gebeurtenissen heftiger dan een volwassen persoon, en is geneigd het eerder tot zichzelf te betrekken. Zo kunnen kinderen een zelfbeeld creëren waarbij het hun niet lukt maar hun klasgenootjes wel. Uiteindelijk kan een zelfbeeld als deze leiden tot een daling in motivatie en afzondering van de klasgenootjes omdat ze zichzelf anders voelen, zo ontstaat er een fixed mindset bij de leerling. 

Het is in de beginfase van de sociaal-emotionele ontwikkeling waar we kinderen het beste kunnen ondersteunen in het vormen van een positief zelfbeeld. Hier zal een leerling een leven lang profijt van hebben. 

De volgende tips kunnen bijdrage aan een beter zelfbeeld van jouw leerlingen:

  • Het is goed om het kind regelmatig te vertellen welk gedrag je waardeert en ook welk gedrag niet.
  • Reageer positief als je leerling iets probeert wat lastig is, ook al mislukt het. Hiermee stimuleer je het zelfvertrouwen om het nog een keer te proberen, en dan lukt het misschien wel. 
  • Kijk ook vooral naar wat goed gaat en geef opbouwende kritiek als iets beter kan. Al die kleine positieve opmerkingen slaat het kind op en daardoor krijgt hij/zij een goed gevoel over zichzelf.
  • Bekijk eens de basisschoolmethode Fluitend Leren. Deze methode voor groep 1 t/m groep 8 richt zich op het spelend en bewegend leren. Hierdoor neemt het zelfvertrouwen toe, zit de leerling lekker in zijn vel en wordt de brede en motorische ontwikkeling gestimuleerd.

 

Op een jonge leeftijd kunnen we kinderen al klaarstomen voor succes. Zoals eerder benoemd is sociaal-emotionele ontwikkeling hiervan de belangrijkste fundering. Belangrijk is dat een kind sterk wordt in het begrijpen van emoties en hoe ermee om te gaan. Als deze fundering goed is is een kind veerkrachtig en kan die zich goed aanpassen aan de situatie waardoor de voorliggende opdracht beter benaderd kan worden. Er zijn vier aspecten die een kind emotioneel intelligent maken. Deze zijn als volgt: impulsbeheersing, doorzettingsvermogen, emoties beheren en empathie. 

 

Impulsbeheersing

Impulsbeheersing is de eerste stap in het beheersen van emoties. Elke emotie wekt een drang tot actie op. Als we controle kunnen hebben over deze drang en eerst kunnen nadenken, controleren we op dat moment onze gevoelens. Veel volwassenen schieten te kort op het gebied van impulsbeheersing en dat is vroeger in de basis al fout gegaan. Als we onze impulsen kunnen beheersen zijn we de competitie al een stap voor. Een tip is om de impuls een naam te geven. Zo schrijven we eigenlijk onze eigen handleiding over wat te doen bij deze impuls en situatie. 

 

Doorzettingsvermogen

Op school, buiten school en in het leven zijn er doelen die we willen bereiken. Belangrijk voor het halen van deze bepaalde doelen is het hebben van doorzettingsvermogen. Dit wil vooral zeggen dat we onszelf moeten kunnen motiveren ook als het tegenzit. Veel kinderen haken af als iets niet in een keer lukt of als iets lastig is kan de motivatie krimpen. Mensen die heel slim zijn, maar zichzelf niet aan kunnen sporen als het tegenzit, bereiken doorgaans minder dan anderen met minder verstand die zichzelf wel kunnen motiveren. Doorzettingsvermogen kunnen we bij een kind versterken door een doel op te delen in kleinere mini-doelen en wanneer behaalt kunnen we een vorm van beloning en erkenning geven waardoor het kind gemotiveerd is alle mini-doelen te behalen en zo uiteindelijk het hoofddoel.

 

Beheersen van emoties

Een aansluiting op de impulsbeheersing is het beheersen van emoties. Waarbij het bij impulsbeheersing gaat over het beheersen van drang gevoelens gaat het bij emoties beheersen over het controleren van je eigen stemming. Uit onderzoek blijkt dat de emoties van je kind zich beter ontwikkelt als je praat over je eigen gevoelens en ook praat over de gevoelens van een ander. Een tip om dit te oefenen is om samen naar mensen te kijken en te vragen hoe diegene zich zou voelen. Zo ontstaat er een beter beeld van de emoties. 

 

Empathie

Als laatste maar zeker niet minder belangrijk is de ontwikkeling van empathie. Het verplaatsen in een ander is belangrijk voor het voorkomen van moeilijkheden. De reden dat empathie als laatst genoemd wordt is omdat er eerst een goed zelfbeeld moet zijn voordat we ons kunnen inbeelden in de gevoelens van een ander. Kinderen kopiëren veel van ouders, een goede manier om empathie te ontwikkelen is door de magische zin “Ik begrijp je”. Op deze manier laten we medeleven zien, welk gedrag kinderen zullen kopiëren bij hun vriendjes en vriendinnetjes. 

Goed omgaan met de emoties van jezelf en van anderen is dus een belangrijke menselijke vaardigheid. Een kind dat goed ontwikkelt op sociaal-emotioneel vlak bouwt zodanig een voorsprong op voor het leven. 

 

Leerlingen die lekker in hun vel zitten?

Extra instructies in kleine groepjes dragen bij aan het zelfvertrouwen van jouw leerlingen en waar nodig kunnen leerlingen vakinhoudelijk ondersteunt worden. Ook wordt de begeleiding gecombineerd met spelend en bewegend leren. Bekijk de mogelijkheden met ABCopschool en het NPO, of vraag ons om advies voor een passende oplossing. Onze adviseurs denken graag met je mee.

Neem vrijblijvend contact op door te bellen naar onze expert Roï Rigler – +31 (0)6-18906393 of stuur ons een bericht en ontvang binnen 24 uur de informatie!