De leesvaardigheid van Nederlandse leraren én leerlingen is onder de maat. Dat blijkt uit verschillende onderzoeken en artikelen. Die twee hangen sterk met elkaar samen: ‘Wie geen leesmotivatie is bijgebracht in het primair onderwijs is ook als student en afgestudeerd academicus geen enthousiaste en goede lezer’, schrijft de Groene Amsterdammer. Wat er precies aan de hand is en wat scholen eraan kunnen doen? Dat lees je in dit artikel. 

De leescrisis is niet iets van de laatste tijd. Al jarenlang is bekend dat de leesvaardigheid van leerlingen, studenten en docenten steeds verder achteruitgaat. In mei van dit jaar publiceerde de Groene Amsterdammer een stevig artikel over die crisis, wat de oorzaken ervan kunnen zijn en wat er moet veranderen om dit aan te pakken. Duidelijk is in elk geval dat er voor alle scholen werk aan de winkel is, en wel op korte termijn. 

Wat is er aan de hand? 

Nederland kampt al jaren met een leescrisis. Een kwart van de leerlingen verlaat de basisschool met onvoldoende leesvaardigheid, volgens dit rapport. Op de middelbare school dalen de leesvaardigheid en motivatie zelfs nog verder. Gemiddeld lezen de leerlingen steeds minder, minder goed en minder graag. 

Dat is slecht nieuws, volgens de auteurs van het ‘Hoe minder je leest, hoe minder je weet’-artikel, want: ‘Wie niet goed kan lezen is slecht af in onze samenleving. Laaggeletterden verdienen minder, hebben een slechtere gezondheid en sterven eerder dan mensen die wel goed kunnen lezen. Omdat de leesproblemen in het hele onderwijs groeien, wordt de hele maatschappij getroffen.’.

Tijd om het tij te keren. Daar kan de overheid wat aan doen, maar jij als onderwijsinstelling ook.

leescrisis aangaan met ABCopschool

Dit wil de overheid doen aan de leescrisis 

Eerder bespraken we al het masterplan basisvaardigheden dat een afgeleide is van het Nationaal Programma Onderwijs. Dit masterplan houdt in dat het kabinet per jaar structureel 1 miljard euro aan taal, rekenen en wiskunde, burgerschap en digitale geletterdheid investeert in het funderend onderwijs. Je leest het al: dit plan is bedoeld om de leesvaardigheid van leerlingen weer op niveau te krijgen. 

Het masterplan basisvaardigheden is op te delen in een korte termijn en een lange termijn plan. Op de lange termijn richt de overheid zich, volgens de PO-raad, op vijf pijlers: 

  1. Extra tijd en ruimte voor kwalitatief goede leraren;
  2. Kennis en beschikbaarheid van effectieve leermiddelen; 
  3. Goede aansluiting en gedeelde verantwoordelijkheid tussen school en omgeving (ouders, kinderopvang, bibliotheken);
  4. Goed zicht krijgen op de resultaten van basisvaardigheden en effectieve interventies, door middel van onderzoek en monitoring;
  5. Een goed, landelijk curriculum ontwikkelen, zodat het onderwijs een heldere opdracht heeft.

Met deze vijf pijlers wil de overheid de leerachterstanden en daarmee ook de leescrisis aanpakken op de lange termijn. 

Op de korte termijn kunnen scholen rekenen op subsidie ten behoeve van de leesvaardigheid. De maatregel zal naar verwachting na de zomervakantie opgesteld worden, zodat scholen daar op korte termijn al mee aan de slag kunnen. 

Dit kun je zelf doen voor de leesvaardigheid bij jou op school 

Geld en tijd lijken de twee grootste factoren te zijn die de leescrisis verergeren. Met name bij leerlingen die al een achterstand hebben door kansenongelijkheid, wordt dit verschil alleen maar groter. Wat kun je eraan doen om de leerlingen bij jou op school te voorzien van de beste leesstart?

Bied extra ondersteuning aan

Door het lerarentekort zijn klassen vaak groter dan een leraar in zijn eentje aan kan. Als er dan achterstanden ontstaan, zijn deze lastig weg te werken. Op het moment dat je extra ondersteuning in de klas aanbiedt, kunnen leerlingen met achterstanden geholpen worden deze weg te werken. Tegelijkertijd wordt de leraar ontzien en heeft deze extra handjes in de klas. Zo krijgt iedere leerling de aandacht die hij of zij verdient en kan er geholpen worden om alle leerlingen op hetzelfde leesniveau te krijgen.

Werk aan de leesmotivatie 

Waarom lezen kinderen? Het waarom wordt ook wel de leesmotivatie genoemd, en die kun je als docent stimuleren. Belangrijk hierbij is om die motivatie te blijven voeden, door rekening te houden met drie psychologische basisbehoeften: autonomie, competentie en verbondenheid. Benadruk je de waarde van lezen en laat je deze aansluiten bij de interesses van leerlingen, dan kun je zelfs de minst gemotiveerde leerlingen aan het lezen krijgen. 

Bied 1-op-1-begeleiding aan

Snel meters maken kun je het snelst realiseren door 1-op-1-begeleiding aan te bieden. De onderwijsondersteuner kan dan focussen op de leesmotivatie zoals hierboven beschreven, en op die manier de leerlingen helpen hun niveau te verhogen. Ook kan de begeleider helpen de juiste tips mee te geven om ook thuis te blijven oefenen. 

Geef ook leraren de ruimte hun leesniveau te verhogen 

Omdat juist ook de docenten van cruciaal belang zijn om de leescrisis tegen te gaan, is het aan de schoolleiding om ook docenten te stimuleren hun leesniveau te verhogen. Maak lezen leuk door in te spelen op hun leesmotivatie, bijvoorbeeld door literatuur aan te bieden die hen interesseert en waar ze ook in hun verdere loopbaan wat aan hebben. 

leesvaardigheid verbeteren docenten

Pak de leescrisis aan bij jou op school 

Nederland kent een leescrisis die met de jaren erger wordt. De overheid komt nu met het masterplan basisvaardigheden om op korte en lange termijn actie te ondernemen. Scholen kunnen hier gebruik van maken om zo de leesvaardigheden te verbeteren. In dit artikel las je hoe het zit, en welke stappen je kunt nemen tegen de leescrisis. 

Samen de basisvaardigheden verbeteren 

Wil je de basisvaardigheden bij jou op school verbeteren en doe je dat het liefst met een partner met verstand van zaken? ABCopschool denkt graag met je mee. Neem vrijblijvend contact op door te bellen naar onze expert Roi Rigler – +31 (0)6-18906393 of stuur ons een bericht en ontvang binnen 24 uur de informatie!