Onlangs meldden we op onze blog dat het Nationaal Programma Onderwijs met twee jaar verlengd was. Die beslissing nam het kabinet nadat bekend werd dat veel scholen door het lerarentekort nog niet optimaal gebruik hadden gemaakt van de gelden. Zonde, want het NPO helpt op iedere school de kansenongelijkheid tegengaan. Wat maakt het NPO daar zo geschikt voor? En wat kun jij hier op school verder aan doen? Dat lees je in deze blog.
Nog even in het kort wat het NPO ook alweer was: het Nationaal Programma Onderwijs (NPO) is een (niet-structureel) investeringsprogramma van het kabinet om de gevolgen van de coronacrisis voor leerlingen op te vangen. Het programma werd vorig jaar al geïntroduceerd, maar omdat veel scholen door de crisis met personeelstekorten kampten, kwamen zij niet toe aan het uitvoeren van hun NPO-plannen. Via het programma kunnen scholen extra personeelsinzet of extra ondersteuning op school realiseren. En beide zijn zeer geschikt om kansengelijkheid te bevorderen.
Wat is kansenongelijkheid?
Kansenongelijkheid is de ongelijkheid die ontstaat als kinderen vanuit verschillende achtergronden een verschillend prospect hebben op het verloop van hun schooltijd. Dit kan bijvoorbeeld ontstaan doordat de ouders van een kind zelf geen hoge opleiding genoten hebben, of als de ouders een laag inkomen hebben. Het kind krijgt dan niet dezelfde kansen als de klasgenoten op school.
SLO, het landelijke expertisecentrum voor het curriculum, vermeldt hierover dat ‘de Nederlandse overheid streeft naar onderwijs waarin alle leerlingen en studenten zich thuis voelen en het beste uit zichzelf halen, ongeacht hun thuissituaties, talenten of achtergrond.’
Kansengelijkheid en -ongelijkheid zijn dus nog altijd zeer belangrijk thema’s op de agenda van scholen. Want ondanks dat de achtergrond van een kind geen verschil zou moeten uitmaken voor diens kansen op een goede toekomst, gebeurt dat in de praktijk nog wel. En zelfs steeds meer. De verschillende lockdowns hebben ervoor gezorgd dat de ongelijkheid steeds meer in omvang toeneemt.
En precies ter preventie van die toename is het Nationaal Programma Onderwijs opgezet.
Kansengelijkheid in het onderwijs met NPO
Het Nationaal Programma Onderwijs bestrijdt kansenongelijkheid door het voor scholen makkelijker en realistischer te maken extra hulp in te schakelen. Die hulp kan op groepsniveau, maar ook op individueel niveau worden ingezet.
In het eerste geval kun je denken aan extra personeelsinzet op school, zoals leraren, onderwijsondersteuning of onderwijsassistenten die de leerlingen helpen achterstanden weg te werken.
Voor begeleiding 1-op-1-niveau, of in kleine groepjes, kun je via het NPO extra ondersteuning inzetten. Denk dan aan huiswerkbegeleiding op school, bijles op school, ondersteuning bij het leren leren of een belangrijke op dit moment van het jaar: examentraining.
Elk van deze oplossingen, of interventies genoemd op de NPO-menukaart, is via het NPO in te zetten op iedere school. En juist die 1-op-1-begeleiding of ondersteuning in kleine groepjes helpen leerlingen met leerachterstanden om zichzelf meer tijd te geven te ontwikkelen en zo, met de juiste ondersteuning, hun eigen kansengelijkheid te bevorderen.
Stappen die jij kunt nemen
Momenteel is, volgens het SLO, de kansenongelijkheid het grootst bij schooladviezen, verwachtingen van leraren en in het onderwijsaanbod dat kinderen en jongeren krijgen. Wil je daar als school iets aan doen, dan kun je dit per probleem aanpakken met het NPO:
1. Geef leerlingen de beste ondersteuning voor het schooladvies
Wil je er bij elke leerling uithalen wat erin zit? Dan kun je hier het beste onderwijsassistenten of extra begeleiding voor inzetten. Op die manier krijgen leerlingen die het nodig hebben extra aandacht, zonder dat dit ten koste gaat van de aandacht die aan andere kinderen gegeven wordt.
Op die manier bouw je voor iedere leerling aan een solide basis om vanaf daar uit te kunnen vliegen naar een middelbare school. Extra begeleiding waar je aan kunt denken is bijvoorbeeld het aanbieden van bijles op school, of leren leren aan leerlingen vanaf groep zeven tot en met de tweede klas op de middelbare school. Met extra bijles kun je de kennis van een vak bijspijkeren, en met leren leren help je de leerling de leerstrategieën onder de knie te krijgen die nodig zijn voor verschillende vakken.
2. Verwachtingen van leraren
Ook leraren kunnen biased zijn door de kansenongelijkheid die er heerst onder de leerlingen. Maar laat die bias geen rol spelen in de verwachtingen. Zorg dat je leraren onderdeel worden van het ontwikkelproces van iedere leerling. Op die manier kan de leraar hier wel rekening mee houden, maar het niet de verwachtingen laten kleuren.
Bied je bijvoorbeeld remedial teaching aan bij een leerling, dan is het aan te raden de leraar te betrekken vanaf de eerste gesprekken en de analyse van de leerling, tot aan het behandelplan en de evaluaties.
Hoewel de leraar geen te lage verwachtingen mag hebben van een leerling, werken te hoge verwachtingen evengoed averechts. Op het moment dat een leerling met een achterstand die verwachtingen niet waar kan maken, werkt dat frustrerend voor beide partijen, wat de ontwikkeling van de leerling in de weg kan staan.
Daarom is goede monitoring van het ontwikkelproces en de resultaten van de leerling noodzakelijk. Alleen op die manier kan een goede balans in de verwachtingen worden aangebracht, om de leerling zo ver mogelijk te laten komen in de schoolcarrière.
Het onderwijsaanbod
Niet alle scholen hebben dezelfde middelen in huis om het onderwijsaanbod gevarieerd en rijk te maken voor de leerling. En ook dat bevordert de kansengelijkheid niet. Maar juist daar kan het geld van NPO zo goed voor worden ingezet. Door de financiële hulpmiddelen die het programma biedt, komt er voor scholen meer financiering vrij om een diverser en steviger onderwijscurriculum voor leerlingen neer te zetten.
Door extra docenten in te zetten op school die met frisse energie aan de lessen beginnen, of door extra handjes in de klas te realiseren zodat de docent tijd krijgt om creatievere lessen te verzinnen, kan elke school zijn onderwijscurriculum zo compleet mogelijk maken. Tegelijkertijd krijgt elke leerling in de klas ook voldoende aandacht, om eventuele achterstanden weg te werken of hulp te bieden waar dat nodig is. Ook als dat niet direct onderwijsgerelateerd is.
Het NPO helpt kansengelijkheid
Je ziet: wij geloven dat het mogelijk is voor scholen om kansengelijkheid te realiseren. En wel met het NPO. Zo kun je alledrie de pijlers aanpakken die kansenongelijkheid in stand houden: schooladviezen, verwachtingen van leraren en het onderwijsaanbod.
Om dat te realiseren, raden we scholen wel altijd aan eerst een inventarisatie te maken. Waar gaat het mis dat er ongelijke kansen zijn? Welke mogelijkheden zijn er? En waar kunnen jullie op dit moment het meeste ondersteuning bij gebruiken?
Pas als je dat in kaart hebt gebracht, kun je op zoek naar een oplossing. En die kun je dus zeer waarschijnlijk realiseren met de financiële ondersteuning die het NPO je biedt.
Benieuwd naar de andere opties voor jouw school?
Weet je nog niet helemaal zeker waar de behoefte ligt voor jouw school? ABCopschool denkt graag met je mee over de mogelijkheden. Neem vrijblijvend contact op door te bellen naar onze expert Roi Rigler – +31 (0)6-18906393 of stuur ons een bericht en ontvang binnen 24 uur de informatie!
