Fonemisch bewustzijn

Fonemisch bewustzijn ziet op alle vaardigheden met betrekking tot klanken en letters. Het leert kinderen in hoofdzaak het verband te zien tussen letters en klanken. De letter ´p´ zal dan op een gegeven moment niet meer worden waargenomen als een volstrekt willekeurige krabbel maar geassocieerd worden met de klank ´pee´ of ´puuh´. Uit onderzoek blijkt dat het op jonge leeftijd starten met het stimuleren van fonemisch bewustzijn ertoe leidt dat kinderen het lezen- waar in groep 3 mee wordt gestart – sneller onder de knie krijgen. 

Spelenderwijs

Het platform Bereslim -dat al sinds 1999 in samenwerking met de wetenschap onderzoek doet naar de cognitieve effecten van computergebruik op kinderen – heeft het computerspel letters in beweging ontwikkeld. Het doel van dit spel is om het fonemisch bewustzijn te ontwikkelen. Onderdeel van het spel kan zijn dat het kind zijn of haar eigen naam moet zien te herkennen tussen een lange rij uit letters. Ook is er een opdracht waarin het kind de eerste letter van zijn of haar eigen naam moet zien te vinden in een rij letters. Het beginnen met het herkennen van de eigen naam in letters sluit aan bij de natuurlijke leeropbouw van een kind. Vaak is immers de eigen naam een van de eerste woorden die het leert. 

Fonemisch bewustzijn is als interventie opgenomen in de doorontwikkelde NPO menukaart. De meest belangrijke bevindingen over deze interventie zijn:

• De leerwinst betreft maar liefst 5 maanden.
• zeer sterk bewijs ten aanzien van de effectiviteit.
• de effecten dienen pas op hun sterkst aan wanneer de interventie systematisch en expliciet wordt aangeboden. Het vergt dus tijd en moeite om voordat de meeste kinderen daadwerkelijk in letters klanken en daarmee woorden herkennen. 
• Om goed te kunnen lezen is meer nodig dan alleen fonemisch bewustzijn. Woordenschat, spelling en leesbegrip zijn even zo belangrijk. Het best is om het dus integraal aan te pakken in het onderwijs. 
• Het is het meest effectief bij kinderen tussen de 4 en 7 jaar. 
• het is de meeste effectieve interventie om kinderen de grondbeginselen van het lezen bij te brengen.

Meer informatie over Fonemisch bewustzijn (menukaart NPO).

Als schoolbestuur is het zeker slim om te overwegen deze effectieve interventie in te zetten. In de huidige tijdsgewricht kampen veel leerlingen die de middelbare school verlaten met technisch analfabetisme. Goed leesonderwijs vanaf het begin kan dit probleem zoveel mogelijk tackelen.  

Extra ondersteuning op jouw school?

Nieuwe leraren vinden of extra ondersteuning inzetten voor jouw leerlingen? Bekijk dan de mogelijkheden met ABCopschool en het NPO, of vraag ons om advies voor een passende oplossing. Onze adviseurs denken graag met jullie mee.

Neem vrijblijvend contact op door te bellen naar onze expert Roï Rigler – +31 (0)6-18906393 of stuur ons een bericht en ontvang binnen 24 uur de informatie!