Regelmatig zijn ouders, maar verrassend genoeg ook leerkrachten, in de veronderstelling dat jonge kinderen spelen omdat ze nog niet hoeven te leren. Maar eigenlijk werken deze twee elkaar in de hand. Jonge kinderen zijn voor leren gebaat bij spel, omdat het hun kennis over de wereld en hun handelingsmogelijkheden uitbreidt. Benieuwd wat spelend leren is, en wat het kan opleveren voor leerlingen op jouw school? Ontdek het in dit artikel.
Wat is spelend leren?
Spelend leren is het leren van nieuwe vaardigheden door middel van spel. Het wordt gezien als de basis van peuter- en kleuteronderwijs. Tegelijkertijd zien we dat ook oudere leerlingen gebaat zijn bij deze methodiek. Zodoende dat spelend leren in de bovenbouw ook aan terrein wint.
Spelend leren heeft vier kenmerken:
- Spelen gaat samen met plezier en de speler is actief betrokken.
- Spelen gebeurt volledig vrijwillig.
- De speler neem zelf initiatief om te spelen, zolang hij de kans krijgt of het wilt.
- Spelen heeft geen extern doel, het draait alleen om het proces van het spelen zelf.
Wat houdt spel hier dan in? Spel is op te delen in drie soorten:
- Vrij spel
- Begeleid spel
- Voorgeschreven spel
Spelend en ontdekkend leren is onderdeel van het ‘vrij spel’. Het is vrijwillig, de leerling mag zelf kiezen wat hij of zij doet, waar hij of zij aan begint en wanneer hij of zij stopt.
De methode is vooral voor jonge kinderen een populaire methodiek, omdat deze groep vrij spelen nodig heeft om te leren. Door vrij spelen kunnen zij zelf betekenis aan hun spel geven, omdat het een activiteit is waarbij nog niet alle spelregels van tevoren zijn vastgelegd.
Hoe leren jonge kinderen?
Jonge kinderen leren het snelst door te oefenen, ontdekken en imiteren. Spel is daar ontzettend belangrijk voor. De volwassene kan hierbij het goede voorbeeld geven, wat het kind kan imiteren. Op die manier wordt onder andere de basis gelegd voor goede normen en waarden.
De ontwikkelingspsycholoog Vygotsky noemt spel als de leidende activiteit in de voorschoolse- en kleuterperiode. Met leidend wordt dan niet alleen bedoeld dat kinderen spelen omdat het leuk voor ze is, maar ook dat peuters en kleuters de beste ontwikkelingskansen krijgen door middel van spel.
Toch bestaat de misvatting dat kinderen in groep 1 en 2 vooral mogen spelen, omdat ze nog niet hoeven te leren. Hun spel wordt dan gezien als ontspanning. Maar volgens Vygotksy leren peuters en kleuters juist door het spelen zelf. Zo helpt spel in deze leeftijdscategorie om hun kennis over de wereld en hun handelingsmogelijkheden verder te verrijken. Jonge kinderen zijn door spel intens betrokken bij hun activiteiten en presteren dan ook vaak op de toppen van hun kunnen.
Wat levert spelen jonge kinderen dan op?
Volgens verschillende ontwikkelingspsychologen ontwikkelen jonge kinderen met spel vooral hun hogere mentale functies. Spel is dan met name heilzaam voor de ontwikkeling van een gezonde, psychische persoonlijkheid.
Maar wat we niet moeten vergeten is dat spel voor kinderen ook een aangeboren behoefte is. Ieder gezond kind speelt, zonder dat het bewust is van de eventuele effecten die het kan hebben.
Spelende kinderen hebben plezier als zij spelen. Waarschijnlijk heb je zelf ook gemerkt dat het kind vooral speelt als hij of zij er zin in heeft. Onderliggend heeft het spel vooral waarde voor:
- Emotionele ontwikkeling: gevoelens uiten en verwerken
- Sociale ontwikkeling: afstemmen van gedrag, sociale cognitie
- Intellectuele ontwikkeling: toename voorstellingsvermogen en taalontwikkeling
Conclusie
Spelenderwijs leren is een methode die vooral voor jonge kinderen veel ingezet wordt. Juist leerlingen in groep 1 en 2 zijn gebaat bij deze vorm van ontdekken, imiteren en oefenen om vaardigheden te ontwikkelen. Zo is spelend leren en ontdekken effectief voor de emotionele, sociale en intellectuele ontwikkeling. Maar niet alleen jonge kinderen zijn gebaat bij deze leermethodiek. Ook op latere leeftijd kan spelend leren goed werken om vaardigheden verder te ontwikkelen. Daarom wint de methode steeds meer terrein binnen basisscholen.
Spelenderwijs leren bij jou op school?
Zelf aan de slag met spelend leren? Onze werkbladen in de klas zijn een ideale start om jouw leerlingen spelenderwijs te laten leren.
Download ze nu gratis voor groep 1 t/m 8 via de volgende link:
Over ABCopschool
ABCopschool is een expert op het gebied van passend onderwijs en een groot voorstander van spelend leren. Door het hele land werken we samen met 100+ basis- en middelbare scholen waar we enerzijds de duurzame personeelsinzet realiseren en anderzijds begeleidingstrajecten op maat (o.a. bijles en huiswerkbegeleiding). Op die manier kunnen we samen met de school iedere leerling in zijn kracht zetten om optimaal te blijven leren!
