Leren is voor veel leerlingen een uitdaging. Vaak is de basis op de basisschool onvoldoende gelegd om efficiënt en effectief de stof eigen te maken. Leerlingen lopen vervolgens tegen de muur aan op het moment dat zij de overstap naar de middelbare school maken. Huiswerk en de vele toetsen komen ineens als een verrassing. Gelukkig kun jij jouw leerlingen laten leren leren door in te zetten op metacognitie. Wat dat is en hoe je dit kunt realiseren lees je in dit artikel.
Het Nationaal Programma Onderwijs is in het leven geroepen om leerachterstanden weg te werken en inhoudelijke ondersteuning te kunnen bieden. Een van de interventies op de NPO menukaart is ‘Metacognitie en zelfregulerend leren’, met als doel: leerlingen bewuster om laten gaan met het eigen leerproces. Zet je als school in op deze interventie, dan kan dit tot wel zeven maanden leerwinst opleveren voor leerlingen. Maar hoe zit dat precies?
Wat is metacognitie?
Laten we beginnen met de betekenis van metacognitie. Metacognitie staat voor de kennis en vaardigheden om het eigen denken, handelen en leren te organiseren, sturen en controleren. Metacognitie staat ook wel bekend als leren leren.
Leerkrachten, begeleiders en opvoeders hebben vaak de misvatting dat iedere leerling op dezelfde wijze leert. Gebeurt dit niet effectief of efficiënt, dan kijken ze naar de motivatie of competentie van de persoon, en niet naar het metacognitieve proces. Juist dat is waar de leerling in zou moeten ontwikkelen om meer uit het leren te kunnen halen.
Maar die vaardigheden zijn er niet zomaar, en zeker niet als de basis al niet goed gelegd is op de basisschool. Kinderen en leerlingen die hier niet goed in ondersteund zijn, zijn zeer gebaat bij onderwijs en begeleiding voor het ontwikkelen van cognitieve en executieve functies, waarbij vooral aandacht besteed moet worden aan metacognitie.
Waarom is leren leren zo belangrijk?
Leerlingen die goede metacognitieve skills hebben aangeleerd, weten wanneer ze welke strategie moeten toepassen. Dat maakt dat ze beter gaan leren en op termijn betere resultaten boeken.
Onderzoek van Bea Ros wees uit dat het inzetten van metacognitieve vaardigheden altijd een effectieve leerstrategie is. En dat niet alleen: het aanleren van die vaardigheden zorgt er ook voor dat leerlingen er beter door gaan leren. Herhaling is bijvoorbeeld niet altijd effectief, misschien wel bij woordjes maar weer niet bij andere topics. Heeft een leerling die vaardigheden en strategieen onder de knie, dan wordt het leren makkelijker, leuker en effectiever.
Soms liggen de leer- of ontwikkelproblemen ergens anders. Ontdek hoe remedial teaching daar de oplossing bij kan bieden.
Metacognitie via het NPO
Wil je leerlingen op jouw school zelf concreter laten nadenken over hun leerproces? Dan is de interventie ‘Metacognitie en zelfregulerend leren’ mogelijk iets voor jou. De bedoeling is dat leerlingen op je school zelf hun strategie bepalen en leren welke aanpak ze het beste kunnen hanteren voor een bepaalde taak. Vaak wordt bij het leren leren gewerkt in kleine groepjes, zodat leerlingen elkaar ook kunnen helpen en van gedachten kunnen wisselen. Gemiddeld is de leerwinst maar liefst zeven maanden en de kosten van deze interventie zijn laag.
Benieuwd of metacognitie iets voor jullie is en of het te realiseren is via het NPO? Laat ons met je meedenken voor een passende oplossing. Neem vrijblijvend contact op door te bellen naar onze expert Roi Rigler – +31 (0)6-18906393 of stuur ons een bericht en ontvang binnen 24 uur de informatie!
